กรมสบส.พัฒนาสุขศาลาพระราชทาน 17 แห่ง เป็นศูนย์กลางเรียนรู้สุขภาพในชุมชนทุรกันดารห่างไกล
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ พัฒนาสุขศาลาพระราชทาน โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน 17 แห่งทั่วประเทศ เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ กระจายข่าวสารความรู้สุขภาพที่ถูกต้องแก่ประชาชนในพื้นที่ชายแดน ทุรกันดารห่างไกล โดยจัดแปลเป็นภาษาถิ่นเข้าใจง่าย จัดอบรมบุคลากรเพิ่มศักยภาพการรักษาพยาบาลขั้นต้นและการส่งต่อผู้ป่วย เผยในรอบ 8 ปี สุขศาลาฯ ให้บริการผู้ป่วยในพื้นที่ทุรกันดารเสี่ยงภัย รวมกว่า 1 แสนราย ช่วยชีวิตผู้ป่วยหนักประมาณ 500 คน นายแพทย์วิศิษฎ์ ตั้งนภากร อธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ (กรมสบส.) กระทรวงสาธารณสุข ให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับการพัฒนาสุขศาลาพระราชทาน โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ซึ่งมี 17 แห่งทั่วประเทศว่า กรมสบส.ได้พัฒนาสุขศาลาฯร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ.2549 เป็นต้นมา เพื่อให้เป็นหน่วยบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิ ที่เชื่อมต่อกับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหรือรพ.สต.ในพื้นที่ ให้บริการแบบผสมผสานทั้งด้านการรักษาพยาบาลขั้นต้น การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันและเฝ้าระวังโรค เพื่อให้ประชาชนในพื้นที่ทุรกันดาร ห่างไกลและเสี่ยงภัย ซึ่งมีข้อจำกัดการเดินทางได้เข้าถึงบริการขั้นพื้นฐานที่มีคุณภาพมาตรฐาน สนองแนวพระราชดำริของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีให้แก่ประชาชน นายแพทย์วิศิษฎ์กล่าวว่า ในในปี 2560 นี้ กรมสบส.มุ่งเน้นป้องกันการเจ็บป่วย ควบคู่กับการรักษาพยาบาล โดยพัฒนาสุขศาลาฯ ทั้ง 17 แห่ง ให้เป็นศูนย์กลางแหล่งเรียนรู้ด้านสุขภาพของชุมชน ใช้ได้ทั้งการเรียนการสอนด้านสุขภาพของนักเรียนและประชาชนให้ข้อมูลความรู้ที่ถูกต้องทันการณ์ เป็นศูนย์กลางจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาสุขศึกษาในโรงเรียน โดยส่งเสริมให้จัดทำสื่อการเรียนการสอน เช่น เอกสาร โปสเตอร์รณรงค์ให้ความรู้ด้านสุขภาพเป็น 2 ภาษาคือภาษาไทยและภาษาถิ่น เนื่องจากประชาชนในพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ มีภาษาสื่อสารเฉพาะแตกต่างจากพื้นที่ทั่วไป การใช้ภาษาถิ่นจะสร้างความเข้าใจได้ดีขึ้น สามารถนำความรู้ไปดูแลสุขภาพตนเอง ครอบครัวและชุมชนได้ นอกจากนี้ยังพัฒนาสุขศาลาฯ เป็นศูนย์ประสานความร่วมมือผู้นำชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพื่อร่วมจัดการด้านสุขภาพในพื้นที่ด้วย ซึ่งกรมสบส.ได้นำระบบการถ่ายทอดความรู้จากส่วนกลางไปยังสุขศาลาฯพร้อมกันทั่วประเทศผ่านระบบเทเลเมดิซิน(Telemedicine) และส่งเสริมการนำภูมิปัญญาพื้นถิ่นและชนเผ่ามาใช้ในการดูแลสุขภาพ เน้นการจัดสวนสมุนไพรสาธิต เพื่อให้ประชาชนเรียนรู้และนำไปใช้ประโยชน์ในการดูแลสุขภาพด้วย สำหรับการรักษาพยาบาล เน้นการการพัฒนาศักยภาพ ครูพยาบาล เจ้าหน้าที่สาธารณสุข และ อสม.ประจำสุขศาลาพระราชทานฯ เพื่อเพิ่มศักยภาพการให้บริการด้านสุขภาพแก่ประชาชน และได้มีการจัดอบรม ให้มีความรู้ในด้านการรักษาพยาบาลโรคที่พบบ่อยในพื้นที่ การช่วยฟื้นคืนชีพเบื้องต้น การเคลื่อนย้ายและการส่งต่อผู้ป่วย การใช้ยาและการสังเกตการแพ้ยา การแก้ไขและป้องกันการแพ้ยา ทั้งนี้รายงานของกองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ในปี 2559 สุขศาลาพระราชทาน 17 แห่งทั่วประเทศ ให้บริการรักษาพยาบาลรวม 22,574 คน ยอดสะสมตั้งแต่ พ.ศ. 2551-2559 มีทั้งหมด 131,590 คน เฉลี่ยปีละ 15,000 คนและมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะผู้รับบริการทำแผล และวางแผนครอบครัว ปัญหาการเจ็บป่วยของประชาชนส่วนใหญ่ร้อยละ 32 เป็นโรคทางเดินหายใจ เช่น ไข้หวัด รองลงมาเป็นโรคระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย ร้อยละ19 โดยได้ช่วยชีวิตและส่งต่อผู้ป่วยที่มีอาการหนักเพื่อรับการรักษาต่อที่โรงพยาบาลทางเฮลิคอปเตอร์ รถยนต์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2554-2559 รวมประมาณ 500 คน
